ພະຍາດ Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)

Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)

ແມ່ນໝວດອາການຂອງລະບົບຫາຍໃຈຊຸດໂຊມທີ່ຮູນແຮງ, ເປັນພາຍຕໍຊີວີດອັນມາຈາກການຊືມເຊື້ອຈາກເຊື້ອຈຸ ລະໂລກ. ເຊີ່ງປະຈຸບັນແມ່ນເປັນເຊື້ອ virus ໃນຄອບຄົວ Coronaviridae family.

1.     ການຕິດຕໍຂອງພະຍາດ:​

ການທີ່ໄດ້ຮັບເຊື້ອ virus ນີ້ແມ່ນຜ່ານລະບົບຫາຍໃຈ ໂດຍຫາຍໃຈເອົາລະອອງຟອຍນ້ຳລາຍຈາກຄົນຜູ້ທີ່ມີເຊື້ອ virus ນີ້, ຖ້າຄົນເຈັບມີປະຫວັດໄເຂດມີການລະບາດ ຫຼື ໄກ້ຊິດກັບຄົນທີ່ເປັນພະຍາດ SARS.

2.  ສະລິລະວິທະຍາພະຍາດ

ລະບົບຫາຍໃຈ ແລະ ລະບົບລະລາຍແມ່ນອະໄວຍະວະທິເປັນບ່ອນທີ່ຕິດເຊື້ອ SARS-CoV ໄດ້ງ່າຍ. ຫຼັງຈາກມີ ການຕິດເຊື້ອແລ້ວຈະພາໃຫ້ມີການອັກເສບ, SARS-CoV ຈະພາໃຫ້ຈີວະມີການຖືກທຳລາຍໂດຍ: (1) ການທຳ ລາຍໂດຍກົງຈາກເຊື້ອຕໍ່ ແລະ (2) ທຳລາຍໂດຍທາງອ້ອມມາຈາກການຕອບໂຕ້ຂອງພຸມຄຸ້ມກັນຂອງຮ່າງກາຍ.

3.  ອາການ ແລະ ອາການສະແດງອອກ.

ອາການຂອງ SARS ແມ່ນຈະເກີດຂື້ນພາຍໃນ 2-7 ວັນ ຫຼັງການຕິດເຊື້ອ. ອາການຈະມີລັກຊະນະດັ່ງນີ້:

ຂັ້ນ 1 ແມ່ນອາການລັກຊະນະໄຂ້ຫວັດ.

·         ໄຂ້ > 38°

·         ໄອແຫ້ງ

·         ອິດເມື່ອຍ.

·         ເຈັບຫົວ.

·         ໜາວສັ່ນ.

·         ເຈັບກ້າມຊີ້ນ.

·         ຮູ້ສືກບໍ່ສະບາຍ

·         ເບື່ອອາຫານ

ນອກນັ້ນຍັງມີອາການດັ່ງລູ່ມນີ້:

·         ມີຂີ້ກະເທີ້

·         ເຈັບຄໍ.

·         ປູ້ນທ້ອງປວດຮາກ ແລະ ຮາກ

·         ວັີນຫົວ.

·         ຖອກທ້ອງ.

ຂັ້ນ 2 ຂອງພະຍາດ (SARS) ແມ່ນອາການຂອງລະບົບຫາຍພາກສ່ວນລຸ່ມ:

·         ໄອແຫ້ງໆ

·         ຫາຍໃຈຟືດ.

·         ພາໃຫ້ຂາດອາກາດ(hypoxemia)

·         ຂັ້ນຕໍ່ໄປແມ່ນລະບົບຫາຍໃຈຊຸດໂຊມ.

4.  ການກວດກາຮ່າງກາຍ

ການກວດແມ່ນຈຸດປະສົງປະເມີນຄວາມຮູນແຮງຂອງລະບົບຫາຍໃຈ

ຂັ້ນປານກາງ: ມີໄຂ້ + 1 ໃນອາການນີ້: (hypoxia, ໄອ, ແໜ້ນໜ້າເອີກ, ຫາຍໃຈຟືດ).

ຂັ້ນຮູນແຮງ: ມີໄຂ້ + 1 ໃນອາການນີ້: (hypoxia, ໄອ, ແໜ້ນໜ້າເອີກ, ຫາຍໃຈຟືດ) + ອາການຈ່ອງດືງໂຜ້ງເອີກ + ລັງສີປອດພົບຄວາມຜິດປົກກະຕິ.

5.  ການບົ່ງມະຕິ

ເລີ່ມເຮັດບັນດາສີ່ງລຸ່ມນີ້ທັນທີຖ້າສົງໃສເປັນ SARS :

·         ກວດ Pulse oximetry

·         ປຸກເລືອດ

·         ກວດຂີ້ກະເທີ້ ( Gram stain and culture)

·         ສົ່ງຕົວຢ່າງຈຸລັງໃນຜົ້ງດັງ ຄໍ ໄປກວດເພື່ອຊອກຫາເຊື້ອ Virus

·         ກວດຫາ antigen ຂອງ Legionella and pneumococcal ໃນນ້ຳຍ່ຽວ.

·         ໃນ CBC ທີ່ເຄີຍເຮັດ: ພົບເປັນ lymphopenia, leucopenia < 3.5 x 10⁹/L, ແລະ thrombocytopenia:

·         ອາດພົບເປັນ mild hyponatremia  ແລະ hypokalemia

·         ລະດັບ lactate dehydrogenase, alanine aminotransferase ແລະ hepatic transaminase ສູງ.

·         ລະດັບ creatine kinase ສູງ.

·         ກວດ Serum antibodies ຕໍ SARS-CoV (+)

ດ້ານລັງສີ: ຖ້າຊ່ອງລັງສີໂຜ່ງເອີນໃນຍະ 3 – 5 ວັນແມ່ນອາດເຫັນເປັນປົກກະຕິ, ຖ້າຊ່ອງມື້ທີ່ 7 ຂື້ນໄປຈື່ງເຫັນ ມີການຜີດປົກກະຕິ.