ອັກເສບຖົງຂອງຖົງນ້ຳບີ (Cholecystitis )

Cholecystitis    

  

ນີ້ຍາມ: ແມ່ນການອັກເສບຖົງຂອງຖົງນ້ຳບີ ອັນມາຈາກມີການອຸດຕັນທໍ່ນ້ຳບີ, ມີນີ້ວຖົງບີ

ເຊື້ອທີ່ພົບເລື້ອຍ: Escherichia coli, Bacteroides fragilis , Klebsiella, Enterococcus, ແລະ Pseudomonas

ອາການ ແລະ ອາການສະແດງອອກ

·         ອາການເຈັບທ້ອງ ແລະ ອາດເຈັບລາມໄປຫາຫຼັງຂວາ ຫຼື ກະດຸກ scapula

·         ອາການເຈັບອາດຈະເລີ່ມເຈັບເຂດ epigastric region ແລະ ຕໍ່ມາກໍເຈັບຢູ່ທີ່ right upper quadrant (RUQ)

·         ເຈັບແມ່ນອາດເຈັບລັກຊະນະປ້ັນ( colicky ) ແລະ ປັ້ນທີ່ໆ

·         ປຸ້ນທ້ອງປວດຮັກ, ຮາກ ແລະ ອາດມີໄຂ້.

·         ໃນຄົນອາຍຸສູງອາດມາດ້ວຍອາການທີ່ບໍ່ມີໄຂ້ ແລະ ບໍ່ຮູ້ສືກເຈັບ ແຕ່ເວລາຄຳຈື່ງເຈັບ

·         ຄົນເຈັບອາດຈະມາໃນຮູບແບບຂອງ sepsis

·         ບາງຄົນອາດມີປະຫວັດມີນີ້ວມາກ່ອນ

·         Cholecystitis ອາດແຕກຕ່າງຈາກ biliary colic ບ່ອນວ່າມີການເຈັບປັ້ນ ເຈັບແຮງຕໍ່ເນື່ອງຫລາຍກວ່າ 6 h

ກວດກາຮ່າງກາຍພົບ:

·         ໄຂ້, ຫົວໃຈຕີໄວ, ຄຳທ້ອງເຈັບເຂດ RUQ ຫຼື ເຂດ epigastric region, ມີການຕ້ານຂອງກຳແພງທ້ອງ (guarding) ຫຼື rebound (Blumberg sign)

·         ຄຳອາດພົບຖົງບີ ຫຼື ເຄັ່ງຕືງເຂດ RUQ (30-40% of patients)

·         ອາການເຫຼືອງ(Jaundice) (~15% of patients)

ອາການສົນ

·         ມີໜອງ Empyema

Lab

·         Leukocytosis

·         Alanine aminotransferase (ALT) ສຸງ

·         aspartate aminotransferase (AST)  ສຸງ

·         Bilirubin ແລະ alkaline phosphatase ເຫັນໃນທໍ່ທາງເດີນນ້ຳບີຕັນ( CBD obstruction)

·         Amylase/lipase ພົບໃນ pancreatitis ເປັນສ່ວນຫຼາຍ; ແຕ່ອາດຂື້ນເຫຼັກນ້ອຍໃນ cholecystitis

·         Alkaline phosphatase ສູງ (25% of patients with cholecystitis)

·         Urinalysis ກວດເພື່ອບົ່ງມະຕິຈຳແນກກັບ pyelonephritis ແລະ renal calculi

ການປີ່ນປົວ:

ສຳລັບ acute cholecystitis, ແມ່ນໃຫ້ນໍ້ຳ, ຢາຫ້າມປັ້ນ, ປົວບັນຫາ electrolyte, ໃຫ້ຢາແກ້ປວດ ແລະ ໃຫ້ຢາຕ້ານເຊື້ອ.

1.   ໃຫ້ຢາ

ຖ້າເປັນ Community-acquired acute cholecystitis

ຖ້າຢູ່ໃນລະດັບ mild-ຫາ-moderate severity:

• Cefazolin 1-2 g IV q8h or
• Cefuroxime 1.5 g IV q8h or
• Ceftriaxone 1-2 g IV daily

ຖ້າເປັນຮຸນແຮງມີການແຕາະຕ້ອງອະໄວຍະວະອື່ນ

• Ciprofloxacin 400 mg IV q12h + metronidazole 500 mg IV q8h ຫຼື
• Levofloxacin 750 mg IV q24h +  metronidazole 500 mg IV q8h ຫຼື
• Third-generation cephalosporin + metronidazole (Flagyl, 1 g IV ໃຫ້ທຳອີດ ແລ້ວຕໍ່ມາໃຫ້    500 mg IV q6h).

Update:

·         ໃຫ້ piperacillin/tazobactam (3.375 g IV q6h ຫຼື 4.5 g IV q8h),

·         ຫຼື ampicillin/sulbactam (3 g IV q6h), ຫຼື meropenem (1 g IV q8h).

·         ກໍລະນີຮຸນແຮງ imipenem/cilastatin (500 mg IV q6h).

ກໍລະນີໃຫ້ຄົນເຈັບອອກ:

·         ບໍ່ມີໄຂ້ ຫຼື ອາການຊີວີດຄົງທີ່

·         ບໍ່ມີອາການຂອງການອຸດຕັນທາງເດີນນ້ຳບີ ຮູ້ຈາກຜົນ lab ແລະ ຈາກຜົນ ultrasonography

·         ບໍ່ຖືພາ, ບໍ່ຢູ່ສະພາບ immunocompromised

·         ໃຫ້ຢາແກ້ປວດພຽງພໍ

ໃຫ້ຢາປົວຄົນເຈັບແບບເຂດນອກ:

·         ໃຫ້ levofloxacin (500 mg PO qd) and metronidazole (500 mg PO bid)

• ໃຫ້ຢາຫ້າມຮາກ(Antiemetics) ກີນ promethazine (Phenergan) or prochlorperazine  (Compazine), ເພື່ອປ້ອງກັນການເສບນ້ຳ ແລະ ວຸ້ນວາຍເກືອແຮ່

1.   ຜ່າຕັດ

ຜ່າຕັດລະບາຍໜອງ ຖ້າມີນີ້ວໃຫ້ເອົາອອກn