ທາດ Bilirubin ແລະ ອາການເຫລືອງ

ກ່ຽວ​ກັບ​ທາດ Bilirubin ແລະ ອາການເຫລືອງ

Bilirubin ແມ່ນ​ມາ​ຈາກ Heme catabolism. ຈາກ​ເມັດ​ເລືອດ​ແດງ​ທີ່​ເກົ່າ​ແກ່ ກໍ່​ຈະ​ຖືກນຳ​ໄປ​ທຳ​ລາຍ​ໂດຍ​ລະ​ບົບ Macrophage ພາກ​ສ່ວນ​ຂອງ globulin ຈະ​ຖືກ​ຕັດ​ຮອນ​ອອກ​ເຫລືອ​ພຽງ Heme. ແລ້ວ heme ຈະ​ຖືກ​ປ່ຽນ​ໄປ​ເປັນ Biliverdin ແລ້ວ Biliverdin ຈະ​ປ່ຽນ​ໄປ​ເປັນ unconjugate bilirubin (indirect bilirubin)ເຊີ່ງ​ແມ່​ນ bilirubin ທີ່​ຍັງ​ບໍ່​ສາ​ມາດ​ລະ​ລາຍ​ໃນ​ນ້ຳ​ໄດ້ ແລ້ວ​ຈະ​ຈັບ​ກັບ albumin ໃນ​ກະ​ແສ​ເລືອດແລ້ວ​ສົງ​ໄປ​ທີ​ຕັບ​ ແລ້ວ​ຕັບ​ຈະ​ເຮັດ​ຫ​ນ້າ​ທີ່​ເອົາ​ໄປ​ປະ​ສົມ​ກັບ glucurinic acid ໂດຍ enzyme glucuronyl transferase ແລ້ວ​ກາຍ​ເປັນ conjugated bilirubin (Direct bilirubin) ເຊີ່ງ​ເປັນ bilirubin ທີ່​ສາ​ມາດ​ລະ​ລາຍ​ໃນ​ນ້ຳ ຫລື​ ເອີ້ນ​ອີກວ່າ:​ bilirubin digluronide ແລ້ວ​ຖືກ​ສົ່ງ​ອອກ​ທັງ​ທໍ່​ນ້ຳ​ບີສູ່​ລຳ​ໃສ້. ຈຳ​ນວນນ້ຳ​ບີ​ທີ້​ລົງ​ມາ​ສູ່​ລຳ​ໃສ້​ມີ​ເຄີງ​ຫ​ນື່ງຈະ​ຢູ່​ໃນ​ລຳ​ໃສ້​ໃຫ​ຍ່, 5% ຂອງ​ເຄີ່ງ​ນີ້​ຈະ​ຖືກ​ຖ່າຍ​ອອກ​ທາງ​ອາ​ຈົມ ,ສວ່ນ​ທີ່​ເຫລືອ​ຂອງ​ເຄີ່ງ​ຫ​ນື່ງ​ນັ້ນ​ແມ່ນ​ຈະ​ຖືກ metabolism ໂດຍ bacteria ທີ່​ຢູມ​ໃນ​ລຳ​ໃສ້ກາຍ​ເປັນ urobilinogen ປ່ຽນເປັນ stercobilinogen ແລ້ວ ປ່ຽນເປັນ stercobilin ທີ່​ຈະ​ເປັນ​ສີ​ຂອງ​ອາ​ຈົມ, ອີກ​ສ່ວນ​ຫ​ນື່ງ​ຂອງ urobilinogen ຈະ​ຖືກ​ດຸດ​ກັບ  95% ຂອງ​ສ່ວນ​ທີ່​ຖືກ​ດຸດ​ກັບ​ນີ້​ຈະ​ຖືກ​ກັບ​ຄືນ​ຂັບ​ຖ່າຍ​ອອກ​ທາງ​ນ້ຳ​ບີຄື​ເກົ່າ.ວົງ​ຈອນ​ນີ້​ເອີ້ນ​ວ່າ: Enterohepatic circulation. 5% ແມ່ນ ຈະ​ຖ່າຍ​ອອກ​ທັງ​ນ້ຳ​ຍ່ຽວ​ເຊີ່ງ​ພາ​ໃຫ້ກາຍ​ເປັນ​ສີ​ຂອງ​ນ້ຳ​ຍ່ຽວ. ໃນ​ວົງ​ຈອນ​ນີ້​ຈະ​ພາ​ໃຫ້​ມີ​ການ​ເສຍ bilirubin 1-20% ອັດ​ຕາ​ຂອງ​ການ​ເສຍ​ແມ່ນ​ຂື້ນ​ຢູ່​ກັບ​ການ​ລັ່ງ.

ອາ​ການ​ເຫລືອງ Jaundice

ແມ່ນ​ເກີດ​ຈາກທາດ Bilirubin ຫລາຍ​ໃນ​ເລືອດ (hyperbilirubinemia) ເຊີ່ງ > 2mg/dl ຫລື > 34qumol/l ໃນ​ພາ​ວະ​ນີ້​ແມ່ນ​ພົວ​ພັນ​ກັບ​ພາ​ວະ​ນີ້:

Prehepatic jaundice

1.     ແມ່ນມາຈາກພາວະທີ່ມີ unconjugate (indirect) bilirubin ສຸງໃນເລືອດເຊັ່ນ: ຈາກ hemolysis

Intrahepatic jaundice

2.    ການນຳ unconjugate bilirubin ເຂົ້າສູ່ຈຸລັງມີການບົກຜ່ອງ ເຊັ່ນ: ຈຸລັງຕັບຖືກທຳລາຍໂດຍ toxins (amanita) ຫລື ການຕິດເຊື້ອ (viral hepatitis) ຈື່ງພາໃຫ້ມີພາວະດັ່ງກ່າວ

3.    ຂະບວນການ conjugate ມີການບົກຜ່ອງ (ກໍຄືການນຳ unconjugate bilirubin ມະປະຕິກິລິຍາກັບ glucuronid acid ໃຫ້ກາຍເປັນ conjugated bilirubin ມີການບົກຜ່ອງ)ເຊັ່ນ: ມີການຢັບຢັ້ງການເຮັດວຽກຂອງ Enzyme glucuonyltransferase …ໂດຍ steroids ຫລື ບໍ່ມີລະບົບ glucuronyltransferase ເຊີ່ງເຫັນໃນເດັກອ່ອນ (crigler-najjar syndrome )

4.    ການນຳເອົາ conjugated bilirubin ເຂົ້າສູ່ bile duct ມີການບົກຜ່ອງເຊັ່ນ: ຈາກການຜິດປົກກະຕິມາແຕ່ກຳເນິດ( dubib-johson syndrome) ຫລື ເຫດຜົນອື່ນ ຈາກການໃຊ້ຢາ, steroid hormones.

Posthepatic jaundice

5.    ແມ່ນມີການອຸດຕັນທໍ່ນ້ຳບີ ເຊັ່ນ: ນີ້ວ, ເນື້ອງອກ. ປົກກະຕິແລ້ວຈະພາໃຫ້ conjugated bilirubin ໃນ serum ແລະ alkaline phosphate ຈະສຸງ ເພາະວ່າ 2 ທາດນີ້ແມ່ນແມ່ນສ່ວນປະກອບຂອງນ້ຳບີ.

ü  ໃນຊະນິດທີ່ 1, 2, 3 ນັ້ນຈະພາໃຫ້ມີ indirect bilirubin ສຸງໃນເລືອດ

ü  ໃນຊະນີດ 2, 4  ແລະ 5 ຈະພາໃຫ້ນ້ຳຍ່ຽວມີຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນຂອງ conjugated bilirubin ສຸງ  ຍ່ຽວມີສີນ້ຳຕານອ່ອນ, ຖ້າໃນຊະນິດທີ 5 ຈະເຫັນາຈົມເປັນສີຂາວຍ້ອນຂາດ stercobilin

ü  ໃນ 4,5 ຈະເຫັນມີ conjugated bilirubin ສຸງໃນ serum

Bilirubin ມີ 3 ຊະນິດຄື: Total Bilirubin, Direct bilirubin, Indirect bilirubin

      ກ່ຽວກັບ Direct bilirubin ປົກກະຕິແລ້ວ ຈະຖືກລະບາຍ ອອກໄປທັງລຳໃສ້, ມີແຕ່ສ່ວນນ້ອຍຈະ ລະບາຍອອກທາງນ້ຳເລືອດ. ເມື່ອໃດທີ່ອອກບໍ່ໄດ້ທາງລຳໃສ້ແລ້ວຈະອອກສູກະແສເລືອດແລ້ວອອກທາງທາງນ້ຳຍ່ຽວເພາະວ່າມີແຕ່ conjugated bilirubin ເທົ່ານັ້ນທີ້ສາມາດອອກທາງນ້ຳຍ່ຽວ ການທີ່ໄດ້ຊື່ວ່າ: Direct bilirubin ແມ່ນຍ້ອນວ່າເປັນ Bilirubin ທີ່ສາມາດລະລາຍໃນນ້ຳແລ້ວມີປະຕິກິລິຍາໂດຍກົງຕໍຕົວປະຕິກິລິຍາຕ່າງໆ ໃນເລືອດ

      ກ່ຽວກັບ Indirect bilirubin ກໍຄື free ຫລື unconjugated bilirubin ທີພົບໃນກະແສເລືອດ  ເຊີ່ງໄດ້ຊື່ວ່າ: Idirect bilirubin ນີ້ແມ່ນຍ້ອນເປັນ bilirubin ທີ່ບໍ່ລະລາຍໃນນ້ຳຈະບໍສາມາດທຳ ປະຕິກີລິຍາກັບຕົວປະຕິກິລິຍາໂດຍກົງໃນກະແສເລືອດ

Normal lab

Total bilirubin: 0.3–1.0 mg/dL (5–17 μmol/L SI units)

Direct (conjugated) bilirubin: 0.0–0.4 mg/dL (0–7 μmol/L SI units)

Indirect (unconjugated) bilirubin: 0.1–1.0 mg/dL (1–17 μmol/L SI units)

ການຕິລາຄາຂອງການຜິດປົກະຜິຂອງ ລະດັບ bilirubin

      ຖ້າ Direct (Conjugated) Bilirubin ສຸງ

Biliary obstruction

Cancer of the head of the pancreas

Choledocholithiasis

Cirrhosis

Dubin-Johnson syndrome

Hepatitis

Obstructive jaundice

Pregnancy

      ຖ້າ Indirect (Unconjugated) Bilirubin ຕ່ຳ

Autoimmune hemolysis

Cirrhosis

Crigler-Najjer syndrome

Erythroblastosis fetalis

Gilbert’s syndrome

Hemolytic transfusion reaction

Hepatitis

Malaria

Myocardial infarction

Pernicious anemia

Septicemia

Sickle cell disease

Tissue hemorrhage

ຢາທີເຮັດໃຫ້ລະດັບຂອງ bilirubin ໃນເລືອດສຸງ

allopurinal, anabolic steroids, antimalarials, ascorbic acid, azathioprine, chlorpropamide, cholinergics, codeine, dextran, diuretics, epinephrine, isoproterenol, levodopa, MAO inhibitors, meperidine, methyldopa, methotrexate, morphine, oral contraceptives, phenazopyridine, phenothiazines, quinidine, rifampin, streptomycin, theophylline, tyrosine, vitamin A.

ຢາທີເຮັດໃຫ້ລະດັບຂອງ bilirubin ໃນເລືອດຕ່ຳລົງ

barbiturates, caffeine, chlorine, citrate, corticosteroids,ethanol, penicillin, protein, salicylates, sulfonamides, urea.