ແນວທາງການປີ່ນປົວພະຍາດຄວາມດັນເລືອດສູງ 2013.
(2013 ESH/ESC Guidelines for the management of arterial hypertension)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
1. ນິຍາມ ແລະ ການຈັດຂັ້ນຂອງພະຍາດຄວາມດັນເລືອດສຸງ
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
2. ປະເມີນຫາປັດໃສ່ຽງທັງຫມົດ (Assessment of total cardiovascular risk)
· ອາຍຸ (≥ ≥55 ຜູ້ຊາຍ; ≥≥65 ຜູ້ຍີງ)
· ສູບຢາ
· ໄຂມັນສຸງ: Dyslipidaemia, Total cholesterol >4.9 mmol/L (190 mg/dL), ແລະ/ຫຼື
Low-density lipoprotein cholesterol >3.0 mmol/L (115 mg/dL),
ແລະ/ຫຼື High-density lipoprotein cholesterol: ຜູ້ຊາຍ <1.0 mmol/L(40 mg/dL), ຜູ້ຍີງ <1.2 mmol/L (46 mg/dL), ແລະ/ຫຼື Triglycerides >1.7 mmol/L (150 mg/dL)
· Fasting plasma glucose 5.6–6.9 mmol/L (102–125 mg/dL)
· Abnormal glucose tolerance test
· Obesity [BMI ≥30 kg/m2 (height2)]
· Abdominal obesity (ຮອບແອວ: ຊາຍ 102 cm; ຜູ້ຍີງ ≥88 cm)
· ຄອບຄົວມີປະຫວັດ CVD (ຊາຍ <55 ປີ; ຍີງ <65 ປີ)
|
ມີອະໄວຍະວະຖືກທຳລາຍ ແຕ່ບໍ່ມີອາການ
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
· ຄວາມດັນເລືອດ (ໃນຄົນໄວກາງຄົນ) ≥60 mmHg
· Electrocardiographic LVH (Sokolow–Lyon index >3.5 mV;
RaVL >1.1 mV; Cornell voltage duration product >244 mV*ms), ຫຼື
Echocardiographic LVH [LVM index: ຊາຍ >115 g/m2; ຍີງ >95 g/m2 (BSA)]a
· ຜະໜັງເສັ້ນເລືອດ Carotid ໜາ (IMT >0.9 mm) ຫຼື ເປັນ plaque
· Carotid–femoral PWV >10 m/s
· Ankle-brachial index <0.9
· Microalbuminuria (30–300 mg/24 h), ຫຼື albumin–creatinine ratio (30–300 mg/g; 3.4–34 mg/mmol) (preferentially on morning spot urine)
ເປັນພະຍາດເບົາຫວານ (Diabetes mellitus)
· Fasting plasma glucose ≥7.0 mmol/L (126 mg/dL) ຕ້ອງກວດ 2 ຄັ້ງ, ແລະ/ຫຼື
· HbA1c >7% (53 mmol/mol), ແລະ/ຫຼື
· Post-load plasma glucose >11.0 mmol/L (198 mg/dL)
ມີພະຍາດຫົວໃຈເສັ້ນເລືອດ ຫຼື ພະຍາດໄຂ່ຫຼັງ.
· ພະຍາດຫົວໃຈ: ischaemic stroke; cerebral haemorrhage; transient ischaemic attack
· ພະຍາດເສັ້ນເລືອດຫົວໃຈ(CHD): myocardial infarction; angina; myocardial revascularization with PCI or CABG
· ພະຍາດຫົວໃຈຊຸດໂຊມ (Heart failure), ລວມທັງຫົວໃຈຊຸດໂຊມທີ່ພົວພັນກັບການສົ່ງເລືອດ.
· ພະຍາດເສັ້ນເລືອດພາກສ່ວນປາຍຂອງຂາ.
· CKD ມີ GFR <30 mL/min/1.73m2 (BSA); ມີ proteinuria (>300 mg/24 h).
· ມີພະຍາດຕາ: haemorrhages ຫຼື exudates, papilloedema
ໝາຍເຫດ:
BMI= body mass index, BP=blood pressure, BSA=body surface area, CABG=coronary artery bypass graft, CHD= coronary heart disease, CKD= chronic kidney disease, CV=cardiovascular, CVD=cardiovascular disease, EF=ejection fraction, GFR=estimated glomerular filtration rate, HbA1c =glycated haemoglobin, IMT=intima-media thickness, LVH=left ventricular hypertrophy; LVM =left ventricular mass PCI = percutaneous coronary intervention; PWV = pulse wave velocity.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ຕາຕະລາງການຈັດປັດໃຈສ່ຽງເປັນພະຍາດົວໃຈເສັ້ນເລືອດເປັນແຕ່ລະຂັ້ນ ຕໍ່ກັບຄວາມດັນເລືອດ ແລະ ພະຍາດທີ່ມີອາ ການສະແດງອອກ ແລະ ບໍ່ມີອາການສະແດງອອກ.
BP = blood pressure; CKD = chronic kidney disease; CV = cardiovascular; CVD = cardiovascular disease; DBP = diastolic blood pressure; HT = hypertension; OD = organ damage; RF = risk factor; SBP = systolic blood pressure
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. ຂັ້ນຕອນຂອງການບົ່ງມະຕິ
1. ຕ້ອງມີຄວາມດັນເລືອດສູງ.
2. ກຳນົດສາຍເຫດອັນພາໃຫ້ເປັນ secondary hypertension.
3. ປະເມີນຫາປັດໃຈສ່ຽງພາໃຫ້ເປັນພະຍາດຫົວໃຈເສັ້ນເລືອດ, ຊອກວ່າມີອະໄວຍະວະໃດໃນຮ່າງກາຍເສຍໜ້າ ທີການ(organ damage) ແລະ ມີອາການທາງ clinicalສະແດງອອກບໍ.
ນອກນັ້ນຢ່າລືມແທກຄວາມດັນເລືອດສູງ, ປະຫວັດພະຍາດ, ປະຫວັດການໃຊຢາ,ປະຫວັດຄອບຄົວ, ກວດຮ່າງກາຍ, ແລະ ການກວດວິເຄາະຕ່າງໆ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.1 ການແທກຄວາມດັນເລືອດແມ່ນຕ້ອງແຫກຢູ່ໃນໂຮງໝໍ ແລະ ຢູ່ເຮືອນພ້ອມຖ້າສູງຈື່ເອີ້ນວ່າມີ ຄວາມດັນເລືອດສຸງ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.2 ຖາມປະຫວັດພະຍາດຜ່ານມາ
1. ຖາມຫາໄລຍະການເປັນ ແລະ ເຄີຍເປັນຄວາມດັນສຸງເທົ່າໃດລວມທທັງການວັດແທກຄວາມດັນຢູ່ເຮືອນ(ຖ້າມີ ການແທກຄວາມດັນຢູ່ເຮືອນ)
2. ຖາມຫາ Secondary hypertension
a) ປະຫວັດຄອບຄົວເປັນ CKD (polycystic kidney).
b) ປະຫວັດເປັນພະຍາດໄຂ່ຫລັງແວອື່ນເຊັ່ນ: urinary tract infection, ມີຍ່ຽວເລືອດ(haematuria), ພະ ຍາດຕ່ອມເທີງໄຂ່ຫຼັງ(parenchymal renal disease).
c) ປະຫວັັດການໃຊ້ຢາ ແລະ ສານອື່ນໆເຊັ່ນ: ຢາຄຸມກຳເນີດ, ຢາບ້າ(amphetamines), liquorice, carbenoxolone, vasoconstrictive nasal drops, cocaine, gluco- ແລະ ineralocorticosteroids.
d) ເຄີຍມີອາການເຫື່ອອອກ, ເຈັບຫົວ, ຕື່ນເຕັ້ນ, ບໍ່ສະບາຍທ້ອງແມ່ນອາການຂອງ (pheochromocytoma).
e) ອາການກ້າມຊີ້ນອ່ອນແຮງ ແລະ ສັ່ນໆ ແມ່ນອາການຂອງ hyperaldosteronism.
f) ມີອາການທີ່ບອກວ່າເປັນ thyroid disease.
3. ຖາມປັດໃຈສ່ຽງ.
a) ປະຫວັດຄອບຄົວ ແລະ ສ່ວນຕົວເຄີຍເປັນ hypertension ແລະ CVD
b) ປະຫວັດຄອບຄົວ ແລະ ສ່ວນຕົວເຄີຍເປັນບັນຫາເລື່ອງໄຂມັນບໍ( dyslipidaemia)
c) ປະຫວັດຄອບຄົວ ແລະ ສ່ວນຕົວເຄີຍເປັນເບົາຫວານ( diabetes mellitus)ວ່າ: ຫາການໃຊ້ຢາ ແນວໃດ?ລະດັບ ທາດນ້ຳ ຕານໃນເລືອດ? ຍ່ຽວຫາຍ?.
d) ສູບຢາບໍ?.
e) ນີດໃສການກີນ.
f) ນ້ຳໜັກເກີນບໍ?
g) ການອອກກຳລັງກາຍແນວໃດ?
h) ນອນໂກນ(Snoring); sleep apnoe.
4. ມີປະຫວັດ, ອາການຂອງອະໄວຍະວະມີການແຕະຕ້ອງ ແລະ ພະຍາດຫົວໃຈເສັ້ນເລືອດ.
a) ດ້ານມັນສະໝອງ ແລະ ຕາ: ເຈັບຫົວ, ວີນຫົວ(vertigo), ລາຍຕາ(impaired vision), TIA.
b) ຫົວໃຈt: ເຈັບເອີກ, ຫາຍໃຈຟືດ, ບວມ, ກ້າມຊີ້ນຫົວໃຈຂາດເລືອດ(myocardial infarction), ສະຫຼົບ (syncope).
c) ໄຂ່ຫຼັງ: ຫີວນ້ຳ, ຍ່ຽວຫຼາຍ, ຍ່ຽວຍາກ(nocturia), ຍ່ຽວເລືອດ(haematuria).
d) ກ່ຽວກັບເສັ້ນເລືອດແດງພາກສ່ວນປາຍ: ປາຍຕີນປາຍມືເຢັນ(cold extremities).
e) ມີປະຫວັດນອນໂກນ, ພະຍາດປອດຊ້ຳເຮື້ອ, ຍຸດຫາຍໃຈ.
5. ປະຫວັດການປີ່ນປົວຄວາມດັນເລືອດສຸງ.
a) ການໃຊ້ຢາປົວຄວາມດັນເລືອດສຸງແນວໃດ?
b) ຜ່ານມາເຄີຍໃຊ້ຢາແນວໃດ?
c) Evidence of adherence or lack of adherence to therapy.
d) ຜົນຂອງການໃຊ້ຢາເປັນແນວໃດ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ການກວດຮ່າງກາຍ
ອາການຂອງ secondary hypertension
• ລັກຊະນະເປັນ Cushing syndrome.
• ຜີວໜັງເປັນ stigmata ຂອງ neurofibromatosis( pheochromocytoma).
• ຄຳຈະຮູ້ສືກວ່າເປັນໄຂ່ຫຼັງໃຫຍ່ (polycystic kidney).
• ຟັງທ້ອງມີ abdominal murmurs (renovascular hypertension).
• ຟັງມີ chest murmurs (ຍ້ອນເປັນ aortic coarctation; aortic disease).
ອາການຂອງອະໄວຍະວະມີການທຳລາຍ
• ທາງສະໝອງ: motor ຫຼື sensory ມີການຜີດປົກກະຕິ.
• ຕາ: fundoscopic ເຫັນວ່າຜີດປົກກະຕິ.
• ຫົວໃຈ: ອັດຕາການເຕັ້ນຂອງຫົວໃຈຜີດປົກກະຕິ, ຟັງມີສະຜິດປົກກະຕິ ມີສຽງ 3 ຫຼື ສຽງ 4 ເກີດຂື້ນ, ຫົໃຈມີ ສຽງຜີ່ວ, ຫົວໃຈຕີບໍສະໝ່ຳສະເໝີ(arrhythmias), pulmonary ມີ rales, peripheral oedema.
• ເສັ້ນເລືອດພາກສ່ວນປາຍ: ບໍມີ pulses, ກຳມະຈອນລົດລົງ, ປາຍຕີນປາຍມືເຢັນ, ມີ ischaemic skin lesions.
• ເສັ້ນເລືອດ Carotid: ມີ systolic murmurs.
ນ້ຳໜັກເກີນ:
• ຈາກການຄີດໄລ່ BMI: body weight/height2 (kg/m2).
• ຮອບທ້ອງຍາວເກີນ
|
ອາການທາງ Clinical ແລະ ການບົ່ງມະຕິ secondary hypertension
|
4. ການປີ່ນປົວ
1. ຕ້ອງເລີ່ມປີ່ນປົວແນວໃດ
|
ເປົ້າຫມາຍຂອງການຄຸມຄວາມດັນ
4.1 ຍຸດທະສາຂອງການປີ່ນປົວ
4.1.1 ການປ່ຽນແປງວິທີຊີວີດ
ການປ່ຽນວິທີຊີວີດແມ່ນວິທີທີ່ຈະປ້ອງກັນພະຍາດຄວາມດັນເລືອດສຸງ, ຈາກການສືກສາພົບວ່າການປ່ຽນແປງວິທີຊີວີດແມ່ນມີປະສີດທີຜົນເທົ່າທຽມກັບການໃຊ້ຢາ
|
4.1.2 ຢາທີ່ໃຊ້ປີ່ນປົວ
ວິທີການໃຫ້ຢາ:
|
ຄວາມດັນເລືອດສຸງ ກັບພະຍາດບາງຢ່າງ ແຕ່ບໍ່ມີອາການສົນ
ACEI=angiotensin-converting enzyme inhibitor; ARB=angiotensin receptor blocker; CCB=calcium channel blocker; LVH=left ventricular hypertrophy
| ||||||||||||||||||
ຄວາມດັນເລືອດສຸງ ແລະ ມີ CV event
ESRD=end-stage renal disease; MI=myocardial infarction; PAD=peripheral artery disease
| ||||||||||||||||||
ການປີ່ນປົວປັດໃຈສ່ຽງຕ່າງໆ
| ||||||||||||||||||
ໃນຄົນເຈັບທີ່ມີເບົາຫວານ
| ||||||||||||||||||
ໃນຄົນເຈັບທີ່ເປັນ with metabolic syndrome
*Except vasodilating beta-blockers
| ||||||||||||||||||
ຄົນເຈັບທີ່ມີບັນຫາໄຂ່ຫຼັງ
| ||||||||||||||||||
ຄົນເຈັບທີ່ມີ cerebrovascular disease
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
ສຳລັບຄົນເຈັບຄວາມດັນເລືອດສຸງທີ່ມີ atherosclerosis, arteriosclerosis, PAD
PAD=peripheral artery disease; PWV=pulse wave velocity
| ||||||||||||||||||
ຄວາມດັນເລືອດສູງທີ່ມີການຕ້ານຕໍ່ການປີ່ນປົວ.
ABPM=ambulatory blood pressure management
|
ກົນໄກຂອງຢາແຕ່ລະຕົວ
1. Angiotensin converting enzyme inhibitors (ACEIs)
ຊື່ການຄ້າ:
ຊື່ເຄມີ: anapril, enalapril ,
ກົນໄກການອອກລິດ:
· ໄປຢັບຢັ້ງການປ່ຽນ angiotensin 1 ເປັນ angiotensin 2 ພາໃຫ້: ເສັ້ນເລືອດຍະ, ລົດການລັ່ງ aldosterone, ບຳລຸງເຮັດໃຫ້ໜ້າທີ່ການຂອງ endothelia cells
· ເຮັດໃຫ້ລະບົບໝຸນວຽນເລືອດດີຂື້ນ, ລົດອັດຕາການາຍຂອງ acute myocardial infarction
· ໃນຄົນເປັນພະຍາດໄຂ່ຫຼັງ ແລະ ມີ proteinuria ແມ່ນຈະມີການລົດການເປັນໄປໃຫ້ຊ້າລົງໂດຍການດັດແປງຄວາມດັນໃນ intra-glomerular.
ອາການຂ້າງຄຽງ:
· ໄອແຫ້ງໆ, ພາໃຫ້ກ້າມຊີ້ນປັ້ນ, hyperkalemia, renal imparement,
ປະລິມານຢາທີ່ຈະໃຊ້:
§ Anapril 2.5-40 mg/day
§ Captopril 12-50mg ກີນ 3 ຄັ້ງ/ມື້.
|
ກົນໄກຂອງ angiotensin ກັບຄວາມດັນ.
ມີ 2 ຊ່ອງທາງຂອງການຄຸມຄວາມດັນຄື:
ທາງທີ່ 1: renin-angiotensin-aldosterone systemic
1. ການກະຕຸ້່ນ renin–angiotensin–aldosterone ແມ່ນເລີ່ມຈາກ: dehydration, Na_ deficiency, ຫຼື hemorrhage .
2. ເຮັດໃຫ້ບໍລິມາດເລືອດລລົດລົງ
3. ເຮັດໃຫ້ຄວາມດັນເລືອດຕ່ຳ
4. ຈາກຄວາມດັນຕ່ຳແມ່ນຈະມີການກະຕຸ້ນໃຫ້ຈຸລັງ juxtaglomerular cells ຢູ່ໃນໄຂ່ຫຼັງລັ່ງ enzyme rennin ອອກສູ່ກະແສເລືອດ.
5. ແລ້ວລະດັບ renin ໃນກະແສເລືອດຈະສຸງໃນກະແສເລືອດ.
6. Renin ຈະປ່ຽນເປັນ angiotensinogen, ເມື່ອມີການປະສົມກັບ plasma protein ທີ່ຜະລີດຈາກຕັບ ແລ້ວກາຍເປັນ angiotensin I.
7. ແລ້ວ angiotensin I ຈະສຸງຂື້ນໃນກະແສເລືອດ.
8. ແລ້ວຈະໄປຜ່ານເສັ້ນເລືອດຟອຍຂອງປອດ ແລ້ວ enzyme angiotensin-converting enzyme (ACE) ຈະປ່ຽນ angiotensin I ເປັນ hormone angiotensin II ຢູ່ປອດ.
9. ແລ້ວ angiotensin II ຈື່ງເພີ່ມສຸງໃນກະແສເລືອດ.
10. ແລ້ວ Angiotensin II ຈະກະຕຸ້ນຕ່ອມເທີ່ງໄຂ່ຫຼັງລັ່ງ aldosterone.
11. ລະດັບ aldosterone ກໍຈະເພີ່ມຂື້ນໃນກະແສເລືອດ ແລ້ວໄປຫາໄຂ່ຫຼັງ.
12. ຈະໄປກະຕຸ້ນໃຫ້ໄຂ່ຫຼັງເພີ່ມການດຸດຊືມກັບທາດ Na ແລະ ນໍ້າກັບສູ່ກະແສເລືອດເຮັດໃຫ້ນໍ້າຍ່ຽວນ້ອຍລົງ. ນອກນັ້ນ Aldosterone ຍັງກະຕຸ້ນໃຫ້ໄຂ່ຫຼັງລັ່ງ K ແລະ H ອອກທາງນ້ຳຍ່ຽວ.
13. ເມື່ອມີການດືງນ້ຳເຂົ້າສູ່ເສັ້ນເລືອດແລ້ວພາໃຫ້ຄວາມດັນສຸງສູ່ລະດັບປົກກະຕິ.
ທາງທີ່ 2 : ແມ່ນເພີ່ມ systemic vascular resistance.
Angiotensin II ຍັງກະຕຸ້ນໃຫ້ກ້າມຊີ້ນກ້ຽງຢູ່ຜະໜັງເສັ້ນເລືອດແດງຫົວຕົວເຮັດໃຫ້ຍົກຄວາມດັນເລືອດສູງເຂົ້າສູ່ພາວະປົກກະຕິ.
|
2. Angiotensin receptor blocker(ARBs)
ກົນໄກການອອກລິດ:
· ຈະຢັບຢັ້ງ angiotensin 2 receptor
· ຍັບຢັ້ງ renin-angiotensin-aldosterone systemic
ປະລິມານຢາທີ່ໃຊ້:
§ ກີນ losartan 50-100 mg/ມື້
§ ກີນ Candesartan 8-32 mg/ມື້
§ Irbesartan 150-300 mg/ມື້
§ Valsartan 80-160 mg/ມື້
ອາການຂ້າງຄຽງ:
ຄວາມດັນຕ່ຳ, dizziness, fatigue, hyperkalemia, dyspepsia ແລະ diarrhea
ເວລາທີ່ກີນຢານີ້ເຂົ້າໄປແລ້ວຕ້ອງກວດ electrolyte, creatinine ເພື່ອຕີດຕາມ.
|
3. Beta blocker
Acebutolol, Propanolol, sotalol, timolol, metoprolol,…
ກົນໄກ:
· Beta-receptor blocker ເຊີ່ງມີຄຸນສົມບັດເປັນ negative chronotropic ແລະ negative inotropic
· ໃຊ້ໃນ hypertension, congestive heart failure, angina, post myocardial infarction, atrial fribrilation, migraine prophylaxis.
ປະລິມານຢາທີ່ໃຊ້:
· Acebutolol 100-400mg ກີນ ຄັ້ງ/ວັນ
· Atenolol 50-100mg/ວັນ
· Metoprolol 12-200mg/ວັນ
ໝາຍເຫດ:
§ beta 1 ຢູ່ຫົວໃຈເມື່ອຖືກກະຕຸ້ນແລ້ວເຮັດໜ້າທີ່: ເພີ່ມການຫົດຫັດ(inotropic) ແລະ ເພີ່ມອັດຕາການເຕັ້ນ(chronotropy). ເມື່ອໃຊ້ຢາ Beta blocker ຈະເຮັດໃຫ້ຫົວໃຈລົດການຫົດຫັດ(negative inotropic) ແລະ ອັດຕາການເຕັ້ນຂອງຫົວໃຈລົດລົງ(negative chronotropic)
§ Beta 2 ຢູ່ຜະຫນັງເສັ້ນເລືອດເມື່ອກະຕຸ້ນແລ້ວ: ເຮັດໃຫ້ເສັ້ນເລືອດຍະ( vasodilation). ເມື່ອໃຊ້ຢາ Beta blocker ຫຼອດປອດຫົດຫັດ
ກຳມະຜົນສຳຮອງ:
§ ຫົວໃຈຕີຊ້າ, ຫົວໃຈຢຸດເຕັ້ນ, ຄວາມດັນຕ່ຳ, Acute pulmonary edema.
§ Sotalol ອາດພາໃຫ້ QT interval ຍາວ
§ ດ້ານ CNS: ອີດເມື່ອຍ, Depression, nightmare
|
Dihydropyridine calcium channel blocker
Drug: amlodipine, felodipine, renedine, nifedipine(adalat)
ກົນໄກອອກລິດ:
· ເຮັດໃຫ້ vasodilatation ແລະ ລົດ peripheral vascular resistance, ໂດຍປະຕິກິລິຍາຕໍ່ l-channel ອັນເປັນປະຕູທາງເຂົ້າຂອງ Ca ion
· ໃຊ້ປົວ isolated systolic hypertension, atable angina ແລະ severe or resistant hypertension
Common dosage
· Amlodipine 5-10 mg po daily
· Felodipine 5-20 mg po daily
· Nifedipine 30-60 mg po daily
· Nimodipine 60 mg ທຸກ 4 ຊົ່ວໂມງ 21 ວັນ ໃນຄົນເປັນ subarachnoid hemorrhage.
ອາການຂ້າງຄຽງ:
· ສາມາພາໃຫ້ເປັນ padal edema, dizziness, ເຈັບຫົວ, ເຈັບຕາ, ພາວະທີເປັນ peripheral edema ສາມາດແກ້ໄຂດ້ວຍ ACEI ຫຼື ARB.
· ຖ້າໃຊ້ທັນທີ່ໃນ angina ສາມາດພາໃຫ້ອາການນັກໄປໜ້າ.
Practical tip:
· ມັກໃຊ້ປົວ isolated systolic hypertension ໃນ elderly ( SBP> 160 mmHg ແລະ DBP<90 mmHg).
· Amlodipine ລົດການເຈັບຫົວ.
· ຖ້າໃຊ້ເປັນໄລຍະຍາວໃນ diabetic nephropathy ສາມາດພາໃຫ້ເປັນ proteinuria.
|
Non-DIhydropyridine Calcium Channel Blocker
ຕົວຢາ: diltiazem, verapamil
ກົນໄການອອກລີດ:
· ແມ່ນອອກລິດຢູ່ທີ່ທີດກົງກັນຂ້າມຂອງ calcium channel ແລະ ອອກລິດຢູ່ທີ່ຈຸລັງຜະລົດກະແສໄຟຟ້າຫົວ ໃຈເຮັດໃຫ້ຫົວໃຈເຕັ້ນຊ້າລົງ
· ເຮັດໃຫ້ການຫົດຫັດຂອງຫົວໃຈລົດລົງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການໃຊ້ອົກຊີແຊນຂອງຈຸລັງກ້າມຊີ້ນ ລົດລົງ ນີ້ແມ່ນເໝາະສົມໃນການໃຊ້ໃນ satable angina.
· ກຸ່ມຢານີ້ແມ່ນໃຊ້ໃນ hypertension, stable angina, coronary spasm, supraventricular tachycardia, atrial fibrillation, diabetic nephropathy, migraine ແລະ raynaud’s sysndrome.
ປະລິມານຢາທີຈະໃຊ້:
· ກີນ Diltiazem 120-360 mg/day ແບ່ງເປັນ 4 ຄັ້ງ/ມື້
· ກີນ Verapamil 120-480 mg/day ແມ່ນເປັນ 3 ຫາ 4 ຄັ້ງ/ມື້
ອາການຄ້າງຄຽງ:
· ປະຕິກິຍາຕໍ່ກ້າມຊີ້ນກ້ຽງໃນລຳໃຊ້ພາໃຫ້ constipation.
· Less pedal edema then dihydropyridine calcium blocker.
· ຂໍ້ຫ່າມໃຊ້: heart failure, ventricular tachycardia, bradycardia ແລະ heart block.
Practice tip:
· ລົດ proteinuria ໄດ້ດີກວ່າ Dihydropyridine calcium channel blocker ເມື່ອໃຊ້ໃນ diabetic nephropathy ຖ້າໃຊ້ກັບ ACEI ຫຼື ARB.
ຄຳເຕືອນ: ຫ້າມໃຊ້ສົມທົບກັບ Beta blocker ຫຼື digoxin ສາມາດພາໃຫ້ເປັນ bradycardia ແລະ heart block.
Practice tip
· ການໃຊ້ Dihydropyridine calcium channel blocker ກັບ Non-DIhydropyridine Calcium Channel Blocker ແມ່ນໄດ້ຜົນດີເປັນຕົວເລືອກທຳອີດຂອງການປີ່ນປົວຄວາມດັນເລືອດສູງໃນຄົນອາຍຸສູງ, low rennin hypertension.
· ໃຊ້ໃນ resistant and renal parenchymal hypertension.
· Calcium channel blocker ໃຊ້ເພື່ອລົດການເປັນ stroke ຖ້າທຽບກັບການໃຊ້ ACEI, Thiazide ແລະ beta blocker, ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມຈະມີຜົນນ້ອຍກວ່າໃນການປົວ CHF ຫຼື MI.
|
Loop diuretics
ຕົວຢາ: ethacrynic acid, furosemide(lasix)
ກົນໄກການອອກລີດ:
· ອອກລິດຍັບຍັ້ງ Na/K/2CL Co transport ທີ່ ascending limb of the loop of hendle.
· ໃຊ້ບັນເທົາອາການຫາຍໃຈຟືດໂດຍການໃຫ້ຢາໄລ່ນ້ຳອອກ ເຮັດໃຫ້ເສັ້ນເລືອດຍະ ແລະ preload reduction.
· ໃຊ້ໄລ່ນ້ຳທີເປັນພາວະນ້ຳເກີນ ເຊັ່ນ: CHF, ascites ແລະ renal failure ນອກຈາກນັ້ນຍັງໃຊ້ປົວພະວະ hypercalcemia, hypernatremia, ແລະ hyperkalemia.
ປະລິມານຢາທີ່ໃຊ້:
· Furosemide 20-100 mg 2 ຫຼື 3 ຄັ້ງ/ມື້(PO/IV)
· Ethacrynic acid 25-50 mg/ມື້ (ກີນ)
ອາການຂ້າງຄຽງ:
· Na, K, CL and H ion ຈະມີການສຸນເສຍທາງນ້ຳຍ່ຽວພາໃຫ້ເປັນພາວະ hypontremia, hypokalemia, hypochlormia, hypomagnemia ແລະ metabolic alkalosis
· ຖ້າທຽບໃສ່ thiazides ຈະມີການເສຍ Na, K ທີ່ພົວພັນກັບພາວະvollun lossນ້ອຍກວ່າ.
· ແຕ່ກໍຄື thiazides ຢູ່ຈຸດວ່າ: ມີຜົນຕໍ່ metabolism ພາໃຫ້ເປັນ insulin resisence ເພີ່ມຂື້ນ ແລ້ວພາໃຫ້ເປັນເບົາຫວານ, ນອກນັ້ນຍັງມີການເພີ່ມ acid uric ຫຼາຍຂື້ນ ພາໃຫ້ເປັນ gout
· ຖ້າເຮັດ IV ຢ່າງໄວຈະເປັນ ototoxic ໂດຍສະເພາະແມ່ນໃຊ້ຮ່ວມກັນກັບກຸ່ມ aminoglycosides.
Practice tips:
· ໃສ່ທາງ IV furosemide ຈະມີຜົນເທົ່າກັບ 2 ເທົົ່າຂອງການກີນ
· ເວລາໃສ່ຢາຕົວນີ້ໄປແລ້ວຕ້ອງໄດ້ກວດເບີ່ງ Na, K, CL ແລະ creatinine ເປັນປະຈຳເພາະວ່າຈະພາໃຫ້ ເປັນ pre-ranal failure.
· ກໍລະນີເປັນໄຂ່ຫຼັງຊຸດໂຊມຕ້ອງໃສ່ປະລິມານສຸງຂື້ນກໍລະນີຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງໃຊ້
· ເປັນຫຍັງມື້ໜື່ງຈື່ງສັ່ງໃຊ້ 2 ຫາ 3 ຄັ້ງຕໍ່ມື້ ກໍ່ເພາະເປັນຢາທີ່ອອກລີດໄລຍະສັ້ນ 4 – 6 ຊົ່ວໂມງ
|
Thiazide diuretics
ຕົວຢາ: chlorthalidone, hydrochlorothiazides, indapamide, metolazone
ກົນໄການອອກລີດ:
· ໄປຍັບຍັ້ງ sodium and chloride reabsorbtion ໃນ distal convoluted tubule ພາໃຫ້ intravascular and extracellular volume ລົດລົງ ແລະ cardiac output ລົດລົງ
· ຫລັງຈາກທີ່ຢາໝົດລີດ intravascular ຈະກັບຄືນມາບາງສ່ວນ,ໃນເວລາດຽວກັນນັ້ນ peripheral resistance ກໍຈະລົດລົງ.
· ມັກໃຊ້ໃນຄວາມດັນເລືອດສູງ
ປະລິມານຢາທີ່ໃຊ້:
· ກີນ Chlorthalidone 12-50 mg/ມື້.
· ກີນ hydrochlorothiazides 12-25 mg/ມື້.
· ກີນ indapamide 1-3 mg/ມື້.
ອາການຂ້າງຄຽງ:
· Hyponatremia, hypokalemia, hypomagnesemia, hypocalcemia
· ເພີ່ມ insulin resistance
· ເພີ່ມ triglcerides
· ເພີ່ມ uric acid ອັນພາໃຫ້ເປັນ gout
Practice tips:
· .ໃຊ້ໃນປະລິມານຕ່ຳໆກໍຈະພາໃຫ້ມີການເສຍ Na ແລ້ວ ຕ້ອງໃຊ້ດົນໆເທື່ອໜື່ງ
· ໃນການໃຊ້ hydrochlorothiazides ຖ້າໃຊ້ກາຍ 25 mg ຈະພາໃຫ້ມີການປັ່ນປ່ວນທາງ electrolyteແລ້ວສາມາດຕາຍກະທັນຫັນ, ໂດຍສະເພາະຖ້າໃຊ້ປະສົມກັບ potassium sparing drugs.
· ຖ້າ GFR ປົກກະຕິການໃຊ້ຢາຈະບໍ່ມີຜົນຮ້າຍແຮງ, ແຕ່ຍົກເວັ້ນເມື່ອ GFR < 30 ml/min.
|