ໄຂມັນ

ໄຂມັນ

Total cholesterol

Cholesterol ສັງເຄາະຢູ່ຕັບຈາກທາດມັນ, ມີຫນ້າທີ່ເອົາໄປສ້າງ steroid hormone ,ນ້ຳບີ ແລະ ສ້າງຜະ ຫນັງຂອງຈຸລັງ. Cholesterol ແມ່ນຖືກ ນຳສົ່ງໃນກະແສເລືອດໂດຍ low density lipoproteins ແລະ high density lipoproteins. ການກວດ Cholesterol ແມ່ນແນໃສ່ການກວດ ຫາບັນຫາຂອງພະຍາດຫົວ ໃຈ. ຖ້າ cholesterol ໃນເລືອດສຸງ (hypercholesterolemia) ແລະ ລະດັບຂອງ HDL ຕໍ່າ ແມ່ນຈະມີ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການເປັນ atherosclerosis ແລະ heart disease. ການກວດນີ້ແມ່ນແນໃສ່ການປະເມີນ ຄວາມສ່ຽງການເປັນພະຍາດ, ຊອກຫາການປີ່ນປົວ ແລະ ປະເມີນຜົນການປີ່ນປົວ.

ອີງໃສ່ການປະຕິບັດຕົວຈີງ

·         ຜູ້ທີ່ມີອາຍຸ ≥ 20 ຂື້ນໄປແມ່ນຄວນກວດ (total cholesterol, LDL cholesterol,HDL cholesterol , and triglycerides) ທຸກໆ 5 ປີ.

·         ຖ້າ total cholesterol  ≥200 mg/dL ຫຼື HDL is <40 mg/dL, ແມ່ນໃຫ້ເບີ່ງ LDL.

ຄ່າປົກກະຕິ:

ຄວນໃຫ້: <200 mg/dL (<5.18 mmol/L SI units)

ຄ່າຜິດປົກກະຕິ:

Borderline High: 200–239 mg/dL (5.18–6.19 mmol/L SI units)

High: >239 mg/dL (>6.20 mmol/L SI units)

ຜິດປົກກະຕິແລ້ວຄິດຫາຫຍັງ?

ເພີ່ມ	ລົດລົງ
Atherosclerosis Biliary cirrhosis Cardiovascular disease Hypercholesterolemia Hyperlipidemia Hypertriglyceridemia Hypothyroidism Liver disease/biliary obstruction Nephrotic syndrome Obesity Pancreatic dysfunction Preeclampsia Pregnancy Uncontrolled diabetes mellitus Xanthomatosis	AIDS Chronic anemia Hemolytic anemia Hyperthyroidism Hypolipoproteinemia Liver disease Malabsorption Malnutrition Pernicious anemia Sepsis Severe infections Stress

ປັດໃຈທີ່ພາໃຫ້ມີການຄ່າຜິດປົກກະຕິ

• ຢາທີ່ພາໃຫ້ລະດັບ cholesterol ສຸງຂື້ນ: atypical antipsychotics, beta-blockers, corticosteroids, disulfiram, lansoprazole, levodopa, lithium, oral contraceptives, pergolide, phenobarbital, phenytoin, sulfonamides, testosterone, thiazide diuretics, ticlopidine, venlafaxine.

• ຢາທີ່ພາໃຫ້ລະດັບ cholesterol ຕ່ຳລົງ: ACE-inhibitors, allopurinol, androgens, cholesterol lowering agents, erythromycin, estrogens, filgrastim, levothyroxine, metformin, phenytoin, prazosin, tamoxifen, terazosin.

ສີ່ງຄວນເຮັດທາງ clinic

• ຖ້າຜົນ >200 mg/dL, ຄົນເຈັຄວນເຮັດດັ່ງລຸ່ມນີ້:

• ລົດການກີນທາດມັນ ແລະ ມີ cholesterol

• ເພີ່ມການອອກກຳລັງກາຍ

• ລົດນ້ຳຫນັກ ແລະ ໃຫ້ຢາຕາມລຳດັບ

Triglycerides

ສັງເຄາະຢູ່ຕັບຈາກ fatty acid, proteins ແລະ ນ້ຳຕານ. ເມື່ອມີການກະຕຸ້ນຈາກ Hormone insulin ແລ້ວຈະເຂົ້າໄປສະສົມໃນຈຸລັງ ໄຂມັນ ແລະ ຈຸລັງໄຂມັນ. ເມື່ອໃດມີຄວາມຕ້ອງການໃຊ້ເປັນພະລັງງານຈື່ງມີການ ສະຫລາຍອອກມາເປັນພະລັງງານ.  ການສັ່ງກວດແມ່ນຈະສັ່ງກວດພ້ອມກັບ total cholesterol, LDL, HDL ເພື່ອມາຄິດໄລ່ຫາຄ່າ LDL

          ຄ່າປົກກະຕິ

Normal: <150 mg/dL (<1.70 mmol/L SI units)

Borderline high: 150–199 mg/dL (1.70–2.25 mmol/L SI units)

High: 200–499 mg/dL (2.26–5.64 mmol/L SI units)

Very high: ≥500 mg/dL (≥5.65 mmol/L SI units)

ປົກກະຕິຕ້ອງກວດຢ່າງນ້ອຍ 5 ປີກວດຫນື່ງເທື່ອ

·         ເມື່ອໃດ triglycerides ຢູ່ລະດັບ 150–199 mg/dL ແມ່ນແນະນຳໃຫ້ອອກກໍາລັງກາຍ

·         ສັບລັບລະດັບ triglycerides 200–499 mg/dL ກັບຄ່າ HDL ປົກກະຕິ ແມ່ນໃຫ້ລົດນ້ຳຫນັກ, ອອກກຳລັງກາຍ ແລະ ໃຫ້ກີນຢາ

·         ສັບລັບລະດັບ triglycerides 200 to 499 mg/dL ກັບຄ່າ HDL ຕ່ຳ ແມ່ນໃຫ້ຢາປະສົມກັນລະ ຫວ່າງ Fibrate ຫຼື nicotinic acid ກັບ ຢາລົດ LDL.

ເມື່ອໃດ triglycerides ≥500 mg/dl ແມ່ນໃຫ້ແນເປົ້າຫມາຍໄປຫາການປ້ອງກັນມ້າມອັກເສບ ແນໃສ່ການ ເຮັດໃຫ້ triglycerides ລົດລົງ, ຄວນກີນອາຫານມີທາດມັນ <15% of calorie ທີໄດ້ຮັບ + ລົດນ້ຳນັກ, ອອກກຳລັງກາຍ ແລະ ໃຫ້ຢາລົດ triglycerides (fibrate ຫຼື nicotinic acid). ເມື່ອ triglycerides < ≥500 mg/dl ແມ່ນໃຫ້ໃສ່ໃຈໄປທີ່ການຈະລົດ LDL ທັນທີ ເພື່ອລົດຄວາມສ່ຽງການເປັນ coronary heart disease.

ຜິດປົກກະຕິແລ້ວຄິດຫາຫຍັງ?

ເພີ່ມ	ລົດລົງ
Alcohol abuse Cirrhosis Diabetes mellitus Diet: low protein, high carbohydrate Familial hyperlipoproteinemia Glycogen storage disease Gout Hypertension	Abetalipoproteinemia Brain infarction Chronic obstructive pulmonary disease Diet: low fat Hyperthyroidism Malabsorption Malnutrition

ຢາທີ່ໃຊ້ລົດ. ຕົວຢາ: fibrate : ໃຫ້ 48-145mgຕໍ່ວັນ (lexemin 100mg ກີນ 1 ເມັດ/ມື້), (Fibril 160mg ກີນ 1 ເມັດ/ມື້)

High-Density Lipoprotein (HDL)

ເຮັດຫນ້າທີ່ຈັບເອົາ Cholesterol ທີ່ເຫລືຶອຈາກການນຳຈຸລັງ ຫຼື ໃນກະແສເລືອດເຂົ້າສູ່ຕັບເພື່ອຂັບຖ່າຍອອກ ຈາກຮ່າງກາຍທາງນ້ຳບີ, ຖ້າປະລິມານສຸງແມ່ນຈະລົດອັດຕາສ່ຽງກາຍເປັນ coronary heart disease.

ເມື່ອໃດລະດັບຂອງ HDL <40 mg/dL ແມ່ນຖືເປັນປັດໃຈສ່ຽງທີ່ຈະເປັນ cardiovascular disease, ສາຍເຫດທີ່ພາໃຫ້ Low HDL (<40 mg/dL for men, <50 mg/dL for women) ແມ່ນຈາກ

metabolic syndrome.

ຈາກການປະຕິບັດຕົວຈີງ

·         ຜູ້ທີ່ມີອາຍຸ ≥ 20 ຂື້ນໄປແມ່ນຄວນກວດ (total cholesterol, LDL cholesterol,HDL cholesterol , and triglycerides) ທຸກໆ 5 ປີ.

ຄ່າອ້າງອີງປົກກະຕິ

ປົກກະຕິ: 40–60 mg/dL (1.04–1.55 mmol/L SI units)

ຖ້າ ຄ່າ >60 mg/dL: ບໍ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ heart disease

ຖ້າ ຄ່າ <40 mg/dL: ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ heart disease

ຜິດປົກກະຕິແລ້ວຄິດຫາຫຍັງ?

ເພີ່ມ	ລົດລົງ
Alcoholism Chronic liver disease Decreased risk for CHD Long-term aerobic exercises	Chronic inactivity Diabetes mellitus End-stage liver disease Hyperthyroidism Hypertriglyceridemia Increased risk of CHD Metabolic syndrome Obesity Renal failure Smoking Stress

ປັດໃຈທີ່ພາໃຫ້ເວລາກວດມີຄ່າບໍຖືກຕ້ອງ

• ສາຍແສງ ແລະ ລົດນ້ຳຫນັກ.

• ມີການເຈັບເປັນກະທັນຫັນ, ຄວາມຕືງຂຽດ, ຖືພາ. ສະນັ້ນຄວນເລືອນເວລາໃຫ້ກາຍປະມານ 6 ອາທິດ ຈື່ງກວດແລະປະເມີນໃຫມ່.

• ໃຊ້ຢາທີ່ພາໃຫ້ລະດັບ HDL ສຸງ: alpha blockers, carbamazepine, cholesterol

lowering agents, estrogens, hydroxychloroquine, indapamide, insulin, oral hypoglycemic agents, phenobarbital, phenytoin.

• ໃຊ້ຢາທີ່ພາໃຫ້ລະດັບ HDL ຕ່ຳ: anabolic steroids, beta blockers, methimazole,

methyldopa, neomycin, oral contraceptives, progestins, raloxifene, tamoxifen,

thiazide diuretics, verapamil.

Low-Density Lipoprotein (LDL)

LDL ແມ່ນນໍາສົ່ງ cholesterol ຈາກຕັບໄປຫາສ່ວນຕ່າງຂອງຮ່າງກາຍ ໂດຍສະເພາະຜະຫນັງເສັ້ນເລືອດພາໃຫ້

atherosclerotic disease. ຖ້າລິມານຂອງ LDL ສຸງຈະພາໃຫ້ເພີມຄວາມສ່ຽງເປັນ coronary artery disease (CAD).

ເພື່ອທີ່ຈະກຳນົດຄວາມສ່ຽງຂອງ LDLສຸງ ,ແມ່ນຄວນຊອກຫາບັນດາປັດໃຈສ່ຽງຕ່າງໆດັ່ງນີ້:

• ສຸບຢາ

• ຄວາມດັນສຸງ

• HDL <40 mg/dL

• Family history of premature CHD (male <age 55, female <age 65)

• ອາຍຸ (male ≥45, female ≥55)

ຖ້າ HDL ≥60 mg/dL, ແມ່ນມີຄວາມສ່ຽງຕ່ຳແລ້ວ

ຄົນເຈັບທີ່ເປັນເບົາຫວານກໍ່ມີຄວາມສ່ຽງເປັນ CHD.

ເປົ້າຫມາຍຂອງການຄຸມລະດັບຂອງ LDLມີດັ່ງນີ້:

ຕໍ່ກັບຂັ້ນ 0–1 ຂອງພະຍາດຫົວໃຈເສັ້ນເລືອດແມ່ນຕ້ອງ <160 mg/dL (<4.14 mmol/L SI units)

ຕໍ່ກັບຂັ້ນ ≥2 ຂອງພະຍາດຫົວໃຈເສັ້ນເລືອດແມ່ນຕ້ອງ <130 mg/dL (<3.36 mmol/L SI units)

ຕໍ່ກັບ CAD ຫລື ເບົາຫວານຕ້ອງລົດ LDLໃຫ້ <100 mg/dL (<2.6 mmol/L SI units)

ເພື່ອທີ່ຈະລົດອັດຕາສ່ຽງຕໍ່ພະຍາດຫົວໃຈແມ່ນຕ້ອງຄຸມໃຫ້ LDL  <70 mg/dL.

ການຄິດໄລ່ LDL ແມ່ນມີສຸດດັ່ງນີ້:

LDL = Total Cholesterol −   HDL −   Triglycerides/5)

ຕາມການການປຳຕິບັດຕົວຈີງ

·         ຜູ້ທີ່ມີອາຍຸ ≥ 20 ຂື້ນໄປແມ່ນຄວນກວດ (total cholesterol, LDL cholesterol,HDL cholesterol , and triglycerides) ທຸກໆ 5 ປີ

ປົກກະຕິ

ດີທີສຸດແມ່ນໃຫ້ <100 mg/dL (<2.6 mmol/L SI units)

ປົກກະຕິ: 100–129 mg/dL (2.6–3.35 mmol/L SI units)

ຄ່າຜິດປົກກະຕິ

Borderline high risk: 130–159 mg/dL (3.36–4.11 mmol/L SI units)

High risk: >159 mg/dL (>4.11 mmol/L SI units)

ຜິດປົກກະຕິແລ້ວຄິດຫາຫຍັງ?

ເພີ່ມຂື້ນ	ລົດລົງ
Cholestasis Chronic renal failure Diabetes mellitus Hepatic disease High cholesterol diet Hyperlipidemia Hypothyroidism Multiple myeloma Nephrotic syndrome Porphyria Pregnancy Cancer	Cancer Malabsorption Malnutrition Myeloproliferative disease

ປັດໃຈທີ່ພາໃຫ້ເວລາກວດມີຄ່າບໍຖືກຕ້ອງ

• ຢາທີ່ພາໃຫ້ LDL ເພີ່ມຂື້ນ: anabolic steroids, aspirin, carbamazepine, corticosteroids, oral contraceptives, phenothiazines, progestins,

sulfonamides.

• ຢາທີ່ພາໃຫ້ LDL ລົດລົງ: cholestyramine, clofibrate, estrogens, neomycin sulfate, nicotinic acid, statin drugs, thyroxine.

  

ຂັດຈາກ: McGraw-Hill’s Manual of Laboratory & Diagnostic Tests 2008