ຄວາດັນເລືອດສຸງ( ວິກີດ)

Hypertensive crises ແມ່ນອາດຈະມາດ້ວຍຮູບການແບບ  hypertensive urgency ຫຼື hypertensive emergency.

1.   Hypertensive Urgency

ແມ່ນຄວາມດັນເລືອດສຸງ> 180 /> 110 mmHg ແຕ່ບໍມີອາການສົນ( ບໍມີອະໄວຍະວະຖືກທໍາລາຍ). ຄົນເຈັບມີພຽງ ອາການເຈັບຫົວ, ວີນຫົວ, ຫາຍໃຈຟືດ ຫຼື ບາງທີບໍມີອາການກໍ່ໄດ້.

ຖ້າຄວາມດັນເລືອດ 180/110 ຫຼື ສຸງກວ່າ ແມ່ນຄວນພິຈາລະນາຊອອກຫາສາຍເຫດທີພາໃຫ້ເປັນ ແລະ ປົວຕາມສາເຫດ.

ການປີ່ນປົວ

ແມ່ນຈະໃຫ້ຢາກີນ ຫຼື ຢາຊັກ(IV) ໃນກໍລະນີຈໍາເປັນ. ສ່ວນຫຼາຍຈະບໍ່ໄດ້ຮັບຄົນເຈັບເຂົ້ານອນ ຖ້າບໍມີພະຍາດອື່ນ ແຊກຊ້ອນ.

·         ໃຫ້ furosemide 20 40 mg PO/IV - 1 dose.

·         Nifedipine 0.25 0.5 mg/kg PO q4 6h.

·         Clonidine 0.1 0.3 mg PO BID.

·         Captopril 25 50 mg PO TID.

·         Labetalol 5 20 mg IV q15min

·         hydralazine 5 20 mg IV q15min ເຮັດໃຫ້ SBP<170 mmHg.

ຫຼັງຈາກນີ້ແລ້ວໃຫ້ຊອກຫາສາຍເຫດ ແລ້ວພິຈາລະນາເຂົ້ານອນ ຫຼື ບໍ? ຕາມໝໍຜູ້ວິນີດໃສ.

2.   Hypertensive Emergency

ແມ່ນຄວາມດັນເລືອດສູງບໍ່ວ່າຈະຢູ່ໃນລະດັບໃດກໍຕາມເມື່ອມີອະໄວຍະວະຖືກທໍາລາຍແລ້ວເອີ້ນວ່າ:  hypertensive emergency  ສ່ວນຫຼາຍແລ້ວເມື່ອມີອະໄວຍະວະຖືກທໍາລາຍຄວາມດັນເລືອດຈະ >180 systolic ຫຼື >120 diastolic, ແຕ່ບາງກໍລະນີ ມີອະໄວຍະວະຖືກທໍາລາຍໃນລະດັບຄວາມດັນທີ່ຕໍ່າກວ່າ 180 systolic ຫຼື <120 diastolic ( ກໍລະນີນີ້ແມ່ນພົບໃນຄົນເຈັບທີ່ບໍເຄີຍມີປະຫວັດຄວາດັນເລືອດສຸງມາກ່ອນ)

Emergency Hypertension ມີອະໄວຍະວະທີ່ຖືກທໍາລາຍດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:

• cerebral infarction (24.5%)
• pulmonary edema (22.5%)
• hypertensive encephalopathy(16.3%)
• congestive heart failure (12%)
• intracranial hemorrhage
• aortic dissection
• eclampsia
• acute myocardial infarction.
• Damage to the eyes and kidneys

ອາການຂອງອະໄວຍະວະທີມີການແຕະຕ້ອງ (ເຈັບໜ້າເອີກ, ຫາຍໃຈຟືດ, ເຈັັບຫຼັງ, ມືນປາຍຕີນປາຍມື ຫຼື ອ່ອນແຮງ, ຕາມົວ, ເວົ້າບໍ່ໄດ້)

ການປີ່ນປົວ:

·         ຖ້າມີ  ischemic ຢູ່ສະໝອງແມ່ນຫ້າມໃຊ້ຢາລົດຄວາມດັນແຮງຫຼາຍເນື່ອງຈາກຈະພາໃຫ້ສະໝອງມີບັນ ຫາແຮງຂື້ນໃຫ້ໃສ່ຢາຄ່ອຍໆເພື່ອເອົາຄວາມດັນລົງພຽງ 15 – 20% ຈາກຄວາດັນສຸງເທົ່ານັ້ນ.

HTN encephalopathy

ຕ້ອງລົດຄວາມດັນລົງພຽງ 10-25% ພາຍໃນ 8-24 ຊົ່ວໂມງ 

Labetalol( IV 20-80 mg/10 ນາທີ) ຫຼື

Nicardipine( IV 2-10 mg/h)

HTN + Acute MI 

ຕ້ອງລົດພຽງ 10-25% ພາຍໃນ 8-24 ຊົ່ວໂມງ

Labetalol( IV 20-80 mg/10 ນາທີ) 

ຫຼື

NTG( IV 5 µg/ນາທີ)

HTN + Acute renal failure 

ຕ້ອງລົດພຽງ 10-25% ພາຍໃນ 8-24 ຊົ່ວໂມງ

Nicardipine( IV 2-10 mg/ຊົົ່ວໂມງ)

ຫຼື

Fenoldopam( IV 0.1 - 0.6 µg/kg/ນາທີ)

HTN + Intracranial hemorrhage/ SAH

ຕ້ອງຄຸມໃຫ້ MAP < 130 mmHg

Nicardipine( IV 2-10 mg/h)

ຫຼື

Labetalol( IV 20-80 mg/10 ນາທີ) 

HTN + Aortic dissection

Type B

ຕ້ອງຄຸມໃຫ້ SBP< 100 -120 mmHg

Labetalol( IV 20-80 mg/10 ນາທີ)

ຫຼື

Sodium nitroprusside ( IV 0.25 – 10 µg/ຊົ່ວໂມງ)

HTN + Acute ischemic stroke

ຕ້ອງປົວເມື່ອ SBP > 220 mmHg

Nicardipine ( IV 2-10 mg/ຊົ່ວໂມງ)

ຫຼື

Labetalol( IV 20-80 mg/10 ນາທີ)

HTN + Acute LV failure

ຕ້ອງລົດຄວາມດັນລົງພຽງ 10-25 %

Nicardipine ( IV 2-10 mg/ຊົ່ວໂມງ)

ບວກກັບ

Furosemide ( IV 20 – 40 mg/1-2 ນາທີ, ແລ້ວສືບຕໍ່ໃສ່ ແບບ infusion ຈົນກວ່າມີນໍ້າຍ່ຽວ.

ສາມາດໃຊ້ ACEI (Anapril, … ໃນຂະນາດຕໍ່າໆທາງປາກຊ່ວຍກໍໄດ້